Żyją do 4 lat, ale najczęściej 12 - 18 miesięcy. Szczury są bardzo ruchliwe, aktywne w ciągu całej doby, głównie jednak nocą. Są bardzo ostrożne i nieufne, zachowując się cicho, dobrze pływają i Krępa budowa ciała i tępo zakończony pyszczek.Ciężar ciała 150 – 600g długość wraz z ogonem do 460mm, ogon stanowi ok. 75% długości ciała. Ciało pokryte krótką i gęstą sierścią z wierzchu brunatno szara z rudawym nalotem.
W budynkach mieszkalnych i gospodarskich najchętniej zajmują zaciszne miejsca w piwnicach, pod podłogami oraz w kanałach i urządzeniach kanalizacyjnych.
Gniazda zakładają w zacisznych kryjówkach zabudowań (piwnice, rury kanalizacyjne) lub w glebie na głębokości do 40 - 50 cm.
Nory poszczególnych osobników są połączone korytarzami. Ciąża u szczura wędrownego trwa 21 - 23 dni. Samica rodzi najczęściej 3 - 6 razy w roku po 7 do 10 młodych.